Patenteak asmakuntza bati emandako eskubide esklusiboak dira, asmakuntza publikoki ezagutaraztearen truke lortuak. Abeltzaintzaren eta animalien osasunaren testuinguruan, patenteek honako hauek har ditzakete barne: albaitaritzako sendagaiak (txertoak, antibiotikoak, parasitoen aurkakoak), teknologia genetikoko aurrerapenak (markatzaile genetikoak eta gaixotasunen aurreko erresistentzia hobetzeko animalien aldaketa genetikoa), gailu teknologikoak (osasuna monitorizatzeko sistema edo sentsoreak), pentsu funtzionalak (ganaduaren osasuna hobetzeko garatutako elikagaiak) eta diagnostiko-metodoak (animalien gaixotasunen proba azkarrak), besteak beste. Berrikuntza horiei esker, gaixotasunak eraginkortasun handiagoz prebenitu eta kontrola daitezke, hilkortasuna eta heriotzek eragindako galerak murriztea eraginez, bai eta produktibitatearen hobekuntza ere.
Patenteen bidez, zentro teknologikoetako, unibertsitateetako edo enpresetako asmatzaileek beren jakintza zabal dezakete eta, aldi berean, beren garapenak babestu, eta, hala, beren erakundeek itzulkin ekonomikoa lor dezakete, beren ikerketetan egindako inbertsioa lizentzia edo komertzializazio bidez berreskuratuz. Hau funtsezkoa da I+Gri eusteko; izan ere, inbertsioa berreskuratzean, aktiboaren hobekuntza berriak sustatzeko eta garatzeko eta proiektu berriak gauzatzeko erabil daiteke. Patentatzea garrantzitsua da, asmakuntza baten gaineko eskubide esklusiboak eskaintzen dituelako, ideia hirugarrenen eskuetan galtzea eragotziz, eta horrek ondorio ekonomiko eta estrategikoak izanik. Babes-estrategia horrek bermatzen du beste inork ezin duela asmakizun bat fabrikatu, erabili edo saldu denbora-tarte mugatu batez (normalean 20 urte) asmatzailearen baimenik gabe (es). Horri esker, hirugarrenek ez dute ideiaren bat partekatuko ikerketan edo teknologien garapenean baliabiderik inbertitu gabe, askotan garestiak baitira eta lan-denbora asko eskatzen dute. Patente bat lizentziatu egin daiteke (jabetzari eusten zaio, baina ustiapen-eskubideak beste batzuei lagatzen zaizkie, aldian behingo pribilegio edo ordainketen truke), saldu (patentearen jabetza beste enpresa edo erakunde bati transferitu, ordainketa bakarra lortuz) edo zuzenean ustiatu (zure irtenbidea ekoitzi eta merkaturatu). Gainera, hainbat herrialdetan erregistratu daiteke asmakizuna zabalago babesteko. Hori funtsezkoa da teknologia esportatzeko asmoa izanez gero. Azkenik, gatazkarik egonez gero (kopiak, plagioak, baimendu gabeko erabilera), asmakizun bat defendatzeko legezko oinarria ematen dute.
Asmakizuna ez baldin bada nahikoa berria, bideragarria, asmatzailea, industrialki aplikagarria, ala besterik gabe, tramiteetan hainbeste diru inbertitu nahi ez bada, posible da know-how-a sekretu industrial bidez babestea. Sekretu industrialak informazio konfidentziala du, ezkutuan gordetzen dena lehiatze-abantaila bat izateko. Informazio teknologikoa, zientifikoa, industriala, komertziala, antolamendukoa edo finantzarioa babesten du, eta beti ere, informazio horrek sekretua, balioa eta behar bezala zainduta egon behar du. Produktuei, fabrikazio-prozesuei, estrategia komertzialei, diseinuei, formulei, algoritmoei, bezero-zerrendei eta negozio-estrategiei buruzko ezagutzak barne har ditzake, besteak beste. Sekretu industriala jabetza intelektual mota bat da, eta babestuta dago sekretupean dagoen bitartean. Patenteak, aldiz, epe jakin baten ondoren iraungitzen dira. Sekretu industrialak ez du ez erregistrorik, ez eskaerarik, ez azterketarik behar. Patentearen baldintzak betetzen ez dituzten asmakuntzei aplika dakieke; adibidez, software edo algoritmoei, know-how-ei eta barne-prozesuei.
Urteetan zehar, NEIKEReko Animalien Osasun Sailak hainbat soluzio teknologiko babestu ditu. Hona hemen:
- WO9957141. Immunodiagnostic reagent for the detection of Maedi-Visna and CAEV infection.
https://patentscope.wipo.int/search/en/detail.jsf?docId=WO1999057141
- Industria-sekretua. Denbora erraleko PCR protokoloa (qPCR) Mycobacterium tuberculosis konplexuko (M. tuberculosis, M. africanum, M. bovis, M. caprae, M. microti, M. pinnipedii, M. orygis, M. mungi, M. suricattae, Dassie bacillus y chimpanzee bacillus) DNAren presentzia detektatzeko.
- Industria-sekretua. Denbora errealeko PCR protokoloa (qPCR) Mycobacterium generoko, Mycobacterium avium (subsp. avium, subsp. hominissuis, subsp. paratuberculosis y subsp. silvaticum) eta Mycobacterium tuberculosis konplexuko (M. tuberculosis, M. africanum, M. bovis, M. caprae, M. microti, M. pinnipedii, M. orygis, M. mungi, M. suricattae, Dassie bacillus y chimpanzee bacillus) subespezieen DNAren presentzia detektatzeko.
- Industria-sekretua. Denbora errealeko PCR protokoloa (qPCR) Mycobacterium microti espeziearen DNAren presentzia detektatzeko.
- WO2020115161- Patogenoen aurka erabiltzeko immunoestimulatzaileak. %50-eko jabekidetzako patentea SABIOTEC-ekin (Spin-off de UCLM-IRECren spin-off-a).
https://patentscope.wipo.int/search/es/detail.jsf?docId=WO2020115161
- WO2021/209339- Mikobakterioekin infektatutako indibiduoak diagnostikatzeko in vitro metodoak. BIOLANi emandako patente lizentziaduna. https://patentscope.wipo.int/search/en/WO2021209339
- PCT/EP2024/070329- Behi-azienda Mycobacterium avium subsp. paratuberculosis infekzioarekiko sentikortasunaren, tolerantziaren edota erresistentziaren arabera sailkatzeko edota hautatzeko metodoa. Patentea CSICekin %20ko jabekidetzan.
- EP24383021.3 – Behi-aziendek paratuberkulosiarekiko duten sentikortasuna edo erresistentzia iragartzeko in vitro metodoa, aldaera genetiko deletereoen presentzia edo gabeziaren araberakoa. Patentearen aurkezpen-data: 23/09/2024.
Duela gutxi, gure sailak TECHBRIDGE FOOD deialdiaren European Institute of Innovation & Technology (EIT) erakundearen finantzazioa jaso du, behien paratuberkulosiarekiko sentikortasun/erresistentziarekin lotutako markatzaile genetikoekin lotutako azken bi patenteak transferitzeko prozesuan behar den laguntza izateko.
